| Poprawny opis przedmiotu zamówienia jest niezbędny do właściwego oszacowania wartości przedmiotu zamówienia, a następnie wyboru trybu postępowania i odpowiedniej procedury. Jest więc kluczową czynnością w ramach przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, rzutującą na przebieg całego postępowania. Opisywanie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane zostało w sposób bardzo ścisły uregulowane w Prawie zamówień publicznych. |
Roboty budowlane. Definicja
Zgodnie z art. 7 pkt 21 pzp poprzez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, określonych w załączniku II do dyrektywy 2014/24/UE, w załączniku I do dyrektywy 2014/25/UE oraz objętych działem 45 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) (Dz. Urz. WE L 340 z 16.12.2002, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „Wspólnym Słownikiem Zamówień„, lub obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
Realizacja robót budowlanych. Warianty
Powyższa definicja sprawia, że w mojej ocenie, zamówienia na roboty budowlane mogą być zrealizowane w trzech wariantach:
Wariant pierwszy – Zamawiający udziela zamówienia na wykonanie robót budowlanych na podstawie procedury, do której została uprzednio opracowana dokumentacja projektowa.
Wariant drugi – Zamawiający udziela zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, na podstawie procedury, do której nie została uprzednio opracowana dokumentacja projektowa lub została opracowana w niepełnym zakresie.
Wariant trzeci – Zamawiający realizuje obiekt budowlany na podstawie procedury (zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych) obejmującej dodatkowo np. wybór lokalizacji inwestycji i pozyskanie nieruchomości pod realizację obiektu.
Wariant pierwszy. Dokumentacja projektowa oraz specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych
W wariancie pierwszym zamówienia na roboty budowlane, zgodnie z art. 103 ust. 1 pzp opisuje się za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych (formuła „WYBUDUJ”). Należy w tym miejscu zaznaczyć, że Zamawiający używając pojęcia dokumentacja projektowa miał na myśli projektowanie w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej „Prawo budowlane”). Szczegóły dotyczące wymagań dokumentacji projektowej zawarte są w rozporządzeniu wydanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej w ust. 4 ww. przepisu pzp (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego).
Natomiast specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych (dalej „STWiORB”) jest to opracowanie wymagane przy opisie robót budowlanych wykonywanych w zamówieniach publicznych, zgodnie z pzp.
Prawo budowlane nie zawiera wymagań dotyczących STWiORB. Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót są opracowaniami zawierającymi w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót.
Brak opisania zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, stanowi wadę postępowania, skutkującą unieważnieniem prowadzonej procedury, co potwierdza (wydana w poprzednim stanie prawnym, lecz nadal aktualna) Uchwała Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 kwietnia 2019 r. o sygnaturze KIO/KU 29/19, w której uzasadnieniu czytamy: „(…) zaniechanie przez zamawiającego opisania przedmiotu zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych stanowi naruszenie art. 31 ust. 1 p.z.p. i zaleca zamawiającemu unieważnienie przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia, w częściach D, E i F, na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 p.z.p (…)”
Wariant drugi. Program funkcjonalno – użytkowy
W wariancie drugim z kolei, jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego – art. 103 ust. 2 pzp (formuła „ZAPROJEKTUJ I WYBUDUJ”).
Program funkcjonalno-użytkowy (dalej „PFU”) obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne.
Szczegółowe wymagania dotyczące PFU znajdują się w ww. rozporządzeniu wydanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 103 ust. 4 pzp (Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego).
Warto zaznaczyć, że PFU powinno dopuszczać swobodę projektanta, w kształtowaniu rozwiązań projektowych, bowiem zgodnie wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 25 sierpnia 2017 r. o sygnaturze KIO 1563/17 (wydanym w poprzednim stanie prawnym lecz nadal aktualnym): „Zamawiający, sporządzając PFU, winien dokonać opisania przedmiotu zamówienia zgodnie z obowiązującymi przepisami, mając na względzie przepis art. 29 p.z.p. Oznacza to obowiązek opracowania przez zamawiającego szczegółowych wymagań dla wykonawcy, aby mógł na ich podstawie samodzielnie, biorąc za to odpowiedzialność, zaprojektować i wybudować objęty zamówieniem obiekt budowlany. Jednakże zamawiający w PFU nie powinien narzucać wykonawcy gotowych i ostatecznych rozwiązań projektowych, gdyż tym samym brałby współodpowiedzialność za dotrzymanie zobowiązań umownych wykonawcy.”
Wariant trzeci
Wariant trzeci niestety nie został ujęty wprost w przepisach ustawy pzp, ale w mojej ocenie może przyjąć postać mieszaną wskazaną w początkowej części niniejszego artykułu.
