Dziennik Internetowy dla Społeczności Zamówień Publicznych

Strona głównaAnalizy eksperckiePrawoKonkurs w nowym Prawie zamówień publicznych

Konkurs w nowym Prawie zamówień publicznych

Ustawa Prawo zamówień publicznych z 2019 r. na nowo uregulowała i uporządkowała procedurę konkursu, systematyzując ją w Rozdziale 3 Działu IV pn. „Szczególne instrumenty i procedury w zakresie zamówień publicznych”. O ile sama istota konkursu i jego celów pozostała nie zmieniona, to procedura ta uległa pewnym formalnym modyfikacjom wywierającym niebagatelny wpływ na przebieg konkursu. Jak wskazuje uzasadnienie do ustawy, „asumptem do zmian była relatywnie niewielka popularność tego alternatywnego instrumentu udzielania zamówienia wśród zamawiających”. Czy wprowadzone zmiany do tej instytucji przyczynią się do zwiększenia wykorzystania konkursu w systemie zamówień publicznych?

Konkurs w nowym Prawie zamówień publicznych

Definicja

Nowa pzp, podobnie jak poprzednio obowiązująca, definiuje konkurs jako przyrzeczenie publiczne, w którym zamawiający przez publiczne ogłoszenie, przyrzeka nagrodę za wykonanie i przeniesienie prawa do pracy konkursowej wybranej przez sąd konkursowy (art. 7 pkt 8 pzp). Wskazuje jednak dodatkowo, ze celem zorganizowania konkursu jest wybór pracy konkursowej o charakterze dotyczącym w szczególności planowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, architektonicznego, architektoniczno-budowlanego, ale także przetwarzania danych, projektowania z zakresu informatyki oraz zamierzenia innowacyjnego.

Wykorzystanie konkursu na gruncie ustawy

Tym samym, ustawodawca dał wyraz chęci propagowania konkursu jako formy służącej również projektom informatycznym. Szczególną uwagę przy tym zwraca regulacja, iż jeżeli zamawiający będzie zamierzał udzielić zamówienia na usługi projektowania architektonicznego lub projektowania architektoniczno-budowlanego, to takie zamówienie będzie musiało zostać poprzedzone konkursem.

Nie każde jednak zamówienie na wykonanie dokumentacji projektowej będzie musiało zostać poprzedzone konkursem. W uzasadnieniu do ustawy wskazuje się wszak, że o konieczności uprzedniego przeprowadzenia konkursu będzie decydowało to, czy w zamierzeniu zamawiającego projekt ma zawierać rozwiązania twórcze w rozumieniu ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.

W konsekwencji, z obowiązkowego konkursu wyłączone zostały obiekty liniowe z rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, takie jak np. drogi, wodociąg, gazociąg. Ponadto, powyższy wymóg wyłączony został w stosunku do zamówień udzielanych w trybie negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki, a także zamówień o wartościach mniejszych niż progi unijne.

Wyłączenia te wynikają z istoty tychże trybów. Nie byłoby bowiem celowe obejmowanie obowiązkiem poprzedzenia zamówienia konkursem, w sytuacji, gdy zamawiający może podjąć negocjacje z wykonawcami w ramach trybów negocjacyjnych, w tym w ramach typu trzeciego procedury podstawowej w reżimie krajowym, jak również w sytuacji, gdy zaistnieją przesłanki do jego udzielenie w trybach niekonkurencyjnych.

Nagroda po przeprowadzonym konkursie

Istotnie uległa zmianie postać nagrody, jaką może przyznać zamawiający w konkursie. Autor/autorzy wybranych pracy konkursowych mogą otrzymać nagrody pieniężne lub rzeczowe, albo mogą zostać zaproszeni do negocjacji w trybie z wolnej ręki lub negocjacji bez ogłoszenia, w celu wykonania usługi na podstawie wybranej pracy konkursowej.

Na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy, w przypadku nagrody w postaci zaproszenia do negocjacji w trybie negocjacji bez ogłoszenia, albo z wolnej ręki, przedmiotem zamówienia mogło być wyłącznie szczegółowe opracowanie pracy konkursowej, co budziło wątpliwości co do zakresu szczegółowego opracowania oraz mogło skutkować realizacją zamówienia przez podmiot inny niż twórca pracy konkursowej, a w konsekwencji zniweczyć unikalny zamysł artystyczny pracy.

Uczestnicy konkursu

Uczestnikami konkursu mogą być zarówno osoby fizyczne, prawne jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Podobnie jak w poprzedniej pzp, przewidziano konieczność posiadania odpowiednich uprawnień przez uczestników konkursu (uczestnikami mogą być wyłącznie osoby fizyczne posiadające wymagane uprawnienia lub podmioty posługujące się osobami fizycznymi posiadającymi te uprawniania), w sytuacji gdy przepisy szczególne wymagają posiadania uprawnień do opracowania pracy konkursowej lub wykonania na jej podstawie usługi (co wynika z rozszerzonego zakresu nagrody o wykonanie usługi).

Ponadto, zamawiający w przypadku konkursu ograniczonego ustala inne obiektywne wymagania, których niespełnienie uniemożliwia wzięcie udziału w konkursie.

Organizator konkursu

Niezmiennie organizatorem konkursu jest zamawiający, który jednak może powierzyć organizację konkursu innemu podmiotowi, w ramach pomocniczych działań zakupowych. Właściwym zaś do oceny prac konkursowych oraz wyboru najlepszych prac konkursowych jest sąd konkursowy, który składa się co najmniej z 3 osób, powoływanych i odwoływanych przez zamawiającego. Zamawiający ponadto określa organizację, skład i tryb pracy sądu. Członkowie sądu powinni rzecz jasna zachować bezstronność, wobec tego w stosunku do nich zastosowanie znajduje również przepis art. 56 pzp dotyczący konfliktu interesów.

Członkowie sądu konkursowego winni także posiadać wiedzę i doświadczenie umożliwiające ocenę zgłoszonych prac konkursowych, a co więcej, w przypadku, gdy przepisy szczególne wymagają posiadania uprawnień do opracowania pracy konkursowej, co najmniej 1/3 składu sądu konkursowego, w tym jego przewodniczący, musi posiadać wymagane uprawnienia.

Sensem takiego unormowania składu sądu konkursowego jest oczywiście to, aby oceny prac konkursowych dokonywały osoby kompetentne w danej dziedzinie. Do zadań sądu konkursowego należy w szczególności sporządzenie informacji o pracach konkursowych
i przygotowanie uzasadnienia rozstrzygnięcia konkursu, a także wystąpienie z wnioskiem
o unieważnienie konkursu. W zakresie tych zadań sąd konkursowy pozostaje niezależny. Nie mniej jednak, kierownik zamawiającego sprawuje nadzór nad sądem konkursowym w zakresie zgodności konkursu z przepisami ustawy i regulaminem konkursu, w szczególności unieważnia konkurs, albo zatwierdza rozstrzygnięcie konkursu.

Regulamin konkursu

Podobnie, jak na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy, konkurs organizowany jest na podstawie ustalonego przez zamawiającego regulaminu konkursu. Jego obligatoryjne elementy określa przepis art. 333 ust. 2 pzp, są to w szczególności: maksymalny planowany łączny koszt wykonania prac realizowanych na podstawie pracy konkursowej; wymagania jakie muszą spełniać uczestnicy konkursu; informacja o podmiotowych środkach dowodowych; zakres rzeczowy, forma opracowania i sposób prezentacji pracy konkursowej; kryteria oceny prac konkursowych; kryteria oceny opracowań studialnych; rodzaj i wysokość nagród; postanowienia przyszłej umowy dotyczące przeniesienia autorskich praw majątkowych wraz z wyszczególnieniem pól eksploatacji.

Jeżeli nagrodą będzie zaproszenie do negocjacji w celu wykonania usługi na podstawie wybranej pracy konkursowej, to regulamin może nie określać rodzaju i wysokości nagród, natomiast zawiera informacje o planowanym terminie zaproszenia do negocjacji; przedmiocie usługi, która ma być zrealizowana na podstawie wybranej pracy konkursowej; istotnych postanowieniach umowy w sprawie zamówienia publicznego; podstawach wykluczenia z postępowania oraz warunkach udziału w postępowaniu, które zostaną określone w postępowaniu prowadzonym w trybie z wolnej ręki lub negocjacji bez ogłoszenia; a także orientacyjnym terminie realizacji usługi.

Etapy konkursu

Pod względem formalnym nowa pzp pozostawiła dotychczasowe formy konkursu jednoetapowego oraz dwuetapowego. W konkursie dwuetapowym w pierwszym etapie zostają wyłonione opracowania studialne, odpowiadające wymaganiom określonym w regulaminie konkursu. Natomiast w drugim etapie sąd konkursowy na podstawie kryteriów określonych w regulaminie konkursu ocenia prace konkursowe wykonane na podstawie opracowań studialnych wyłonionych w pierwszym etapie.

Dodatkowo zamawiający może ograniczyć liczbę uczestników, którzy zostaną zaproszeni do drugiego etapu, stosując w odniesieniu do opracowań studialnych wszystkie lub niektóre kryteria oceny prac konkursowych określone w regulaminie. Przy czym, liczba uczestników zaproszonych do składania prac konkursowych musi zapewniać konkurencję.

Rodzaje procedur konkursowych

Istotnym novum jest wprowadzenie dwóch rodzajów procedur konkursowych – konkurs nieograniczony i konkurs ograniczony.

Dotychczas bowiem procedura konkursowa wzorowana była zasadniczo na przetargu ograniczonym. Uczestnicy składali wnioski o dopuszczenie do udziału
w konkursie, zamawiający dokonywał ich oceny, a następnie dopuszczał do udziału w konkursie i zapraszał do składania prac konkursowych uczestników spełniających wymagania. Ustawodawca uznał jednak, że w odniesieniu do niektórych typów konkursów np. na prace informatyczne, procedura ta była nadmiernie sformalizowana.

Obecnie zatem, w konkursie nieograniczonym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie
o konkursie, prace konkursowe mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, poprzez złożenie pisemnego zgłoszenia do udziału w konkursie wraz ze złożeniem pracy. Nie dokonuje się więc tu wstępnej „preselekcji” uczestników, zamawiający nie stawia bowiem w konkursie nieograniczonym żadnych wymogów podmiotowych. Może zweryfikować jedynie posiadanie uprawnień, jeżeli są one wymagane do opracowania pracy konkursowej lub wykonania na jej podstawie usługi (art. 330 ust. 2 pzp), i to wyłącznie w odniesieniu do autora wybranej w wyniku rozstrzygnięcia konkursu pracy.

Natomiast, w konkursie ograniczonym, tak jak dotychczas, w odpowiedzi na ogłoszenie
o konkursie, uczestnicy konkursu składają wnioski o dopuszczenie do udziału w konkursie, a prace konkursowe mogą składać wyłącznie uczestnicy zaproszeni do składania prac konkursowych.

Zatem, konkurs ograniczony składa się z dwóch etapów. W pierwszym, zamawiający dokonuje badania wykonawców pod kątem spełniania wymagań określonych w art. 330 ust. 2 pzp (dotyczącym posiadania uprawnień – jeżeli przepisy szczególne ich wymagają), a także wymagań, o których mowa w art. 330 ust. 3 pzp (dotyczącym spełniania innych obiektywnych wymagań, mogących obejmować podstawy wykluczenia, warunki udziału w postępowaniu lub kryteria selekcji).

Przepisy art. 108-123 pzp dotyczące podstawy wykluczenia, warunków udziału, udostępniania zasobów stosuje się tu odpowiednio. Zamawiający może żądać od uczestników konkursu przedłożenia podmiotowych środków dowodowych, na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia i spełniania warunków udziału w postępowaniu. Co więcej, zamawiający może także określić konkurs, jako zastrzeżony dla uczestników zatrudniających osoby należące do kategorii osób społecznie marginalizowanych. Po dokonaniu tejże weryfikacji uczestników, którzy złożyli wnioski o dopuszczenie do udziału w konkursie, zamawiający informuje o jej wynikach i zaprasza do składania prac konkursowych tych z nich, których wnioski nie podlegają odrzuceniu. Zamawiający może też ograniczyć liczbę uczestników zapraszanych do składania prac konkursowych, w liczbie zapewniającej konkurencję, nie mniejszej niż 5. W tym celu wskazuje w ogłoszeniu i regulaminie kryteria selekcji, które zamierza stosować. Dopiero zatem w kolejnym etapie dokonuje oceny prac konkursowych.  

Jeżeli zatem zamawiający chce dokonać badania podmiotowego uczestników konkursu np. pod kątem podstaw wykluczenia, czy spełniania warunków udziału, to powinien zastosować procedurę konkursu ograniczonego. W konkursie nieograniczonym wszak takiej weryfikacji nie dokona. Sensem wprowadzenia do ustawy konkursu nieograniczonego jest bowiem uproszczenie procedury konkursowej, co ma zachęcić twórców do brania udziału w konkursach.

Wszczęcie konkursu

Wszczęcie konkursu następuje, w zależności od jego wartości, przez przekazanie ogłoszenia
o konkursie do Urzędu Publikacji Unii Europejskiej, albo przez zamieszczenie ogłoszenia o konkursie w Biuletynie Zamówień Publicznych.

Przy tym, odpowiednie zastosowanie znajdą tu również przepisy ustawy dotyczące publikacji ogłoszeń (art. 86, 267, 269, 272 pzp), ich udostępniania na stronie internetowej oraz w innych miejscach (art. 88, 270 pzp), a także dotyczące ich zmian (art. 90, 271 pzp).

Od dnia publikacji ogłoszenia w DUUE lub zamieszczenia ogłoszenia w BZP zamawiający zapewnić musi na stronie internetowej dostęp do regulaminu konkursu. Dodatkowo, ustawa wskazuje, że regulamin ten winien być dostępny nie krócej niż do upływu terminu na składanie prac konkursowych. Rzecz jasna, uczestnicy konkursu mogą zwracać się do zamawiającego o wyjaśnienia treści regulaminu, która może również ulegać zmianom, jednak nie później niż do upływu terminu składania prac konkursowych – w konkursie nieograniczonym, albo składania wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie – w konkursie ograniczonym.

Po upływie tych terminów możliwa jest zmiana wyłącznie składu sądu konkursowego. Termin wyznaczony na składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie powinien uwzględniać czas niezbędny na złożenie wymaganych podmiotowych środków dowodowych, z tym że nie może być krótszy niż 21 dni od przekazania do publikacji ogłoszenia do Urzędu Publikacji UE, bądź 14 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w BZP.

Niezmiennie każdy uczestnik konkursu może złożyć tylko jedną pracę. Z zawartością prac sąd konkursowy nie może zapoznać się przed upływem terminu na ich składanie. Sąd ocenia prace zgodnie z określonymi w ogłoszeniu i w regulaminie kryteriami, które muszą być jednoznaczne i zrozumiałe, a także muszą zapewniać możliwość wyboru najlepszej pracy konkursowej, z uwzględnieniem maksymalnego planowanego łącznie kosztu wykonania prac realizowanych na podstawie pracy konkursowej. Przy tym, kryteria te nie mogą dotyczyć właściwości uczestnika konkursu. Sąd konkursowy rozstrzyga konkurs, wybierając najlepszą lub najlepsze prace. Dopiero wówczas następuje identyfikacja prac.

Unieważnienie konkursu

Nowa ustawa pzp precyzyjniej określiła przesłanki unieważnienia postępowania, wyróżniając sześć okoliczności mogących wywołać taki skutek. Wprowadzono także rozwiązanie, które ma zachęcić do udziału w konkursie, polegające na zobligowaniu zamawiającego do przewidzenia zwrotu kosztów przygotowania pracy konkursowej uczestnikom konkursu, którzy złożyli prace podlegające ocenie, jeżeli unieważnienie konkursu nastąpiło z przyczyn leżących po stronie zamawiającego.

Podsumowanie

Ustawodawca wprowadził zatem szereg zmian w tej specyficznej procedurze, jaką jest konkurs, mając na celu szersze jej upowszechnienie i wzbudzenie zainteresowanie wśród potencjalnych uczestników. Czas pokaże, czy nowe regulacje rzeczywiście skłonią odbiorców do częstszego sięgania po ten niewątpliwie interesujący i kreatywny instrument.

Oceń artykuł! Czy ten artykuł był pomocny?

Dziękujemy za Twoją opinie!

Napisz artykuł na przetargowa.pl lub zgłoś dla nas temat! Skontaktuj się z nami! (kliknij tutaj).

Author

  • Prawnik w Grupie Masovia sp. z o.o. specjalizująca się w prawie zamówień publicznych. Posiada kilkunastoletnie doświadczenie w obsłudze zarówno zamawiających jak i wykonawców

    View all posts

Popularne w kategorii ludzie

Popularne w kategorii procesy

Wyróżnione w kategorii prawo