Dla wszystkich czekających na wejście w życie ustawy z dnia 11 września 2019r. Prawo zamówień publicznych i przygotowujących swoje organizacje na nowe rozwiązania mamy ważną informację. Aktualnie ma miejsce proces legislacyjny dotyczący projektu ustawy o zmianie ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych.
Czego nowego mogą spodziewać się uczestnicy systemu zamówień publicznych? Czy czekają Nas rewolucyjne zmiany jeszcze nie obowiązującej ustawy? Dlaczego zmiany do nowej ustawy wprowadzane są właśnie teraz? Więcej informacji na ten temat w tekście autorstwa Pana Łukasza Laszczyńskiego, prawnika. Polecamy lekturę.
Nowe Prawo zamówień publicznych
Proces legislacyjnych, który doprowadził do uchwalenia nowej pzp był poprzedzony dość długim okresem definiowania obszarów wymagających poprawy w zamówieniach publicznych. Efektem tych działań, a także bardzo szerokiej dyskusji środowiska praktyków zamówień publicznych było opracowanie dokumentu Koncepcji nowego prawa zamówień publicznych. Dokument ten został opracowany przy uwzględnieniu konsultacji z różnymi środowiskami zainteresowanymi sferą zamówień publicznych zapoczątkowanych debatami Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z 2016r. i 2017r.
W treści opracowania poza diagnozą stanu obecnego znajdowały się szczegółowe informacje dotyczące zakresu nowej regulacji dotyczące w szczególności takich kwestii jak: planowanie i przygotowanie postępowania, roli zamawiającego, ofert i umów w sprawie zamówienia publicznego, udzielania zamówień sektorowych oraz systemu kontroli zamówień publicznych.
Kolejnym kamieniem milowym w procesie budowy nowego systemu zamówień publicznych było przygotowanie projektu nowej ustawy. W dniu 24 stycznia 2019r. projekt nowej ustawy Prawo zamówień publicznych został skierowany do uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych. Projekt został opracowany wspólnie przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii oraz Urząd Zamówień Publicznych. Celem opracowania nowej ustawy było wprowadzenie spójnych i przejrzystych regulacji zawierających rozwiązania oparte na efektywności i transparentności udzielanych zamówień publicznych, uwzględniających jednocześnie rolę zamówień publicznych w kształtowaniu polityki państwa na rzecz wspierania innowacyjności i nowych technologii w zamówieniach publicznych, a także rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.
14 października 2019r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 11 września 2019r. – Prawo zamówień publicznych oraz ustawę z dnia 11 września 2019r. – Przepisy wprowadzające ustawę ‒ Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z przepisami wprowadzającymi, nowe prawo zamówień publicznych zacznie obowiązywać 1 stycznia 2021r.
Cel nowelizacji nowej, nieobowiązującej jeszcze ustawy
Ministerstwo Rozwoju przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych. Ww. projekt zawiera przepisy wprowadzające zmiany do następujących ustaw:
- ustawa z dnia 21 października 2016r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi,
- ustawa z dnia 11 września 2019r. Prawo zamówień publicznych,
- ustawa z dnia 11 września 2019r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych.
W treści uzasadnienia do projektowanej zmiany nowej pzp czytamy, że jest ona efektem analizy przepisów w okresie ich vacatio legis oraz powstałej w jej wyniku potrzeby doprecyzowania brzmienia poszczególnych jej przepisów, celem usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, jakie mogą powstać w związku z ich stosowaniem, tak aby w jak najlepszym stopniu odzwierciedlić regulacje unijnych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych.
Dalej, w treści tego samego uzasadnienia czytamy, iż w poczuciu świadomości odpowiedzialności, jaką ze sobą niesie wejście w życie z dniem 1 stycznia 2021r. nowej pzp projektodawcy nowej ustawy nie poprzestali jedynie na pracach związanych z przygotowaniem aktów wykonawczych i niezwłocznie po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP nowej ustawy przystąpiono do szeregu analiz przepisów pod kątem praktycznego zastosowania ich w przyszłości. Projektodawcy zmian do nowej pzp, która nie weszła jeszcze w życie, wskazują ponadto, że z uwagi właśnie na ten fakt możliwe jest wprowadzenie zmian, doprecyzowanie niektórych przepisów – bez uszczerbku dla uczestników rynku zamówień publicznych.
Ograniczenie łącznej wysokości kar umownych w umowach o zamówienie publiczne
Do najważniejszych zmian, które wprowadza omawiana w niniejszym artykule ustawa zaliczyć należy ograniczenie łącznej maksymalnej wysokości kar umownych w umowach o udzielenie zamówienia publicznego. To bardzo istotna zmiana, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, iż obecnie obowiązujące regulacje prawa zamówień publicznych nie przewidują żadnych ograniczeń dotyczących wysokości kar umownych.
Tak więc, zgodnie z projektem przepis art. 436 pkt. 3 nowej pzp ma otrzymać brzmienie: łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony, z tym, że łączna wysokość kar umownych może przekroczyć 20% wartości netto umowy. Art. 436 nowej pzp zawiera regulację dotyczącą istotnych postanowień umowy o udzielenie zamówienia publicznego, co dodatkowo nadaje projektowanej zmianie dodatkowej rangi.
Otwartą pozostaje oczywiście kwestia, czy wskazywana zmiana utrzyma się w toku całego procesu legislacyjnego. Obecnie projekt nowelizacji trafił do konsultacji społecznych. Wartym podkreślenia jest jednak fakt, że zmiana ta wychodzi naprzeciw wielokrotnie zgłaszanym przez przedstawicieli wykonawców sygnałom, iż część zamawiających zbyt często nadużywała instytucji kar umownych w umowach o udzielenie zamówienia publicznego poprzez stosowanie niemalże drakońskich zapisów.
Zamawiający są dysponentami postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. To daje im już na samym początku zdecydowanie uprzywilejowaną pozycję w stosunku do wykonawców. Ta rola nie powinna być jednak nadużywana.
Poza dokonywaniem szeregu czynności w toku postępowania związanych chociażby z badaniem i oceną ofert, zamawiający określają reguły toczącego się postępowania poprzez przygotowanie zapisów umowy, która zostanie zawarta z wykonawcą. Umowa ta określa wzajemne prawa i obowiązki, ale i też odpowiedzialność wykonawców z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (zamówienia). Tu bardzo często dawała znać o sobie praktyka nieuzasadnionego przerzucania zbyt dużej ilości ryzyka na wykonawców. Taka praktyka powodowała, iż wykonawcy uwzględniali ten fakt w cenach swoich ofert, albo uważając samo uczestniczenie w takich postępowaniach za biznesowo nieuzasadnione, rezygnowali ze składania ofert w postępowaniach.
Na szczęście nowe pzp wprowadza szereg rozwiązań, które wydatnie doprowadzają do wzmocnienia pozycji wykonawców w umowach o udzielenie zamówienia publicznego. Szczegóły na ten temat znajdziecie Państwo chociażby w artykule Pani Joanny Marczewskiej „Umowy w zamówieniach publicznych. Jakie zmiany czekają w nadchodzącej ustawie” (link).
Co Państwo sądzicie o nowym spojrzeniu ustawodawcy na zagadnienie kar umownych i wprowadzeniu ograniczeń w ich stosowaniu poprzez wprowadzenie maksymalnej wysokości kar umownych w umowach o udzielenie zamówienia publicznego? Do udziału w dyskusji zaprosiliśmy przedstawicieli wykonawców, których ocena już niebawem pojawi się na naszym portalu.
Szczegóły procesu legislacyjnego można śledzić pod linkiem:
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12336304/katalog/12702317#12702317