DOSTĘPNOŚĆ cyfrowa. Co robisz ŹLE?

Dostępność cyfrowa w Zamówieniach Publicznych

Chociaż termin dostępności, a także dostępności cyfrowej, w przestrzeni publicznej jest odmieniany przez wszelkie możliwe przypadki, dla wielu tematyka ta pozostaje nadal nieodkrytym lądem. W świecie prawniczym znana jest powszechnie paremia „ignorantia iuris nocet”. Zgodnie z jej tłumaczeniem — nieznajomość prawa szkodzi. 

Mając na uwadze przedmiot niniejszego artykułu, wskazać już na wstępie należy, że nieznajomość zagadnienia dostępności cyfrowej szkodzić może tym, którzy braków wiedzy w tym zakresie nigdy nie uzupełnili, a przede wszystkim tym, których brak dostępności bezpośrednio dotknie. W tym celu warto swoją wiedzę nabyć, albo uzupełnić, do czego bardzo gorąco niniejszym wpisem Państwa zapraszam.   

Dostępność cyfrowa – definicja

Na wstępie niniejszego artykułu należy w pierwszej kolejności podjąć próbę wyjaśnienia terminu dostępności cyfrowej w kontekście działalności podmiotów sektora publicznego.

Dostępność cyfrowa sprawia, że z serwisów internetowych i aplikacji mobilnych mogą bezproblemowo korzystać osoby z różnymi niepełnosprawnościami np. wzroku, słuchu, ruchu, ale też z niepełnosprawnością intelektualną, czy wszelkimi innymi zaburzeniami poznawczymi. Jest to zatem cecha, którą powinny mieć wszystkie rozwiązania cyfrowe tworzone przez podmioty publiczne. Umożliwia ona bowiem korzystanie z nich jak największej grupie użytkowników na równych i niedyskryminujących zasadach.  

Zasady, którymi kierujemy się w technicznym sporządzaniu dokumentacji, zasady, których uczono nas w szkole, czy dobre praktyki paradoksalnie sprawiają, że nasza dokumentacja przestaje być zgodna z prawem (wymogi WCAG 2.1).

• Iluż z decydentów nie podpisze pisma, które nie jest wyjustowane? Justujesz — popełniasz błąd!
• Kto z nas nie wykorzystuje kursywy? Błąd.
• To może czcionka Times New Roman? Błąd.
• Zaznaczenie informacji szczególnie ważnej na czerwono? Błąd!

Wymogi wprowadzone przez szeroko rozumianą dostępność cyfrową przeczą naszym przyzwyczajeniom i dotychczasowym dobrym praktykom. Warto poznać zagadnienie i nauczyć się odpowiednio przygotowywać pliki.

WIĘCEJ o dostępności cyfrowej dowiesz się z kursu na platformie edukacyjnej dla Zamówień Publicznych – przetargOS! 👇

Regulacje prawne w zakresie dostępności cyfrowej w Polsce

Podstawowym aktem prawnym w zakresie dostępności cyfrowej w Polsce jest ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Z treścią tej ustawy można zapoznać się TUTAJ. Ustawa ta wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 327 z 02.12.2016, str. 1).

Przedmiotowa ustawa określa: 

1. Wymagania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych,
2. Wymagania dotyczące treści, przeglądu i aktualizacji deklaracji dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz ich publikacji,
3. Kompetencje organu właściwego w sprawach monitorowania zapewniania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych oraz nadzoru nad stosowaniem przepisów ustawy,
4. Zasady monitorowania zapewniania dostępności cyfrowej stron internetowych lub aplikacji mobilnych oraz prowadzenia sprawozdawczości w zakresie dostępności cyfrowej,
5. Postępowanie w sprawie zapewniania dostępności cyfrowej strony internetowej, aplikacji mobilnej lub ich elementów.

Kto powinien stosować ustawę o dostępności cyfrowej?

Warto również wskazać, kto jest zobowiązany do stosowania przedmiotowej regulacji. Zgodnie z przepisem art. 2 ustawę stosuje się do: 

1. Jednostek sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
2. Innych, niż określone w pkt 1, państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej
3. Innych, niż określone w pkt 1, osób prawnych, utworzonych w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie oraz w pkt 1 i 2, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio albo pośrednio przez inny podmiot: 

• finansują je w ponad 50% lub
• posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub
• sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
• mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,

4. Związków podmiotów, o których mowa w pkt 1–3
5. Organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688), prowadzących działalność w sferze zadań publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 6, 7 lub 10 tej ustawy.

PRZEGAPIŁEŚ Święto Zamówień Publiczych – POZAP? Szkoda, że Cię nie było! OBEJRZYJ retransmisję pierwszego dnia! 👇 A następnym razem koniecznie pamiętaj, by świętować z nami! 😉

Co w praktyce oznacza dostępność cyfrowa? 

W tym miejscu warto zadać sobie w zasadzie bardzo fundamentalne pytanie. Co w praktyce oznacza dostępność cyfrowa? Czy plik utworzony w powszechnie dostępnym edytorze tekstów Word, a następnie zamieszczony na stronie internetowej będzie cyfrowo dostępny? Czy działając w ten sposób, wypełnimy wszystkie obowiązki wynikające z aktów prawnych wymienionych powyżej? 

Działy IT intensywnie dostosowywały strony internetowe, żeby spełnić wymóg dostępności. Jednak wiele z ich pracy idzie na marne w związku z niedostępnością dokumentów zamieszczanych na stronie www albo na BIP. Co na przykład? Wszelkie pliki grafiki i informacje pojawiające się na stronie: od życzeń świątecznych i zaproszeń na spotkania z władzami, po dokumentację przetargową.

Czy skan jest dostępny cyfrowo?

Rozważając dalej: czy zeskanowany dokument zamieszczony następnie na stronie internetowej np. zamawiającego zobowiązanego do stosowania przepisów prawa zamówień publicznych, będzie spełniał wymogi dostępności cyfrowej? Okazuje się, że niekoniecznie.

W jaki sposób owa dostępność cyfrowa powinna być zatem rozumiana? Jak w pełni dochować wszystkie ustawowe obowiązki w zakresie dostępności cyfrowej?

Z punktu widzenia podmiotów publicznych, w świetle przedstawionych w niniejszym artykule regulacji prawnych oraz obowiązku zapewnienia dostępności cyfrowej, kluczowe są tak de facto następujące terminy (a zarazem obszary stanowiące o dostępności cyfrowej):

1. funkcjonalność,
2. kompatybilność,
3. postrzegalność,
4. zrozumiałość.

Terminy te definiuje wprost w przepisie art. 4 wspomniana wcześniej kilkukrotnie ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. 

DOWIEDZ się WIĘCEJ o skanach! Obejrzyj odcinek o kopii i oryginale i subskrybuj kanał PRZETARGowa na YouTube! 👇

Funkcjonalność

Funkcjonalność została zdefiniowana, jako właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej, umożliwiająca użytkownikowi skorzystanie ze wszystkich oferowanych przez nie funkcji.

Dotyczy to języka programowania, który został wykorzystany do powstania danej strony internetowej, ale co najważniejsze z punktu widzenia również praktyki udzielania zamówień publicznych, odnosi się to również do dokumentów, które zostały zamieszczone na tejże stronie internetowej. Zatem każda osoba, która ma problem np. ze wzrokiem, lub nie widzi wcale, umieszczony na stronie internetowej dokument powinna usłyszeć.

Jeżeli na stronę internetową jest wstawiany plik audio z nagraniem, to wówczas osoba, która ma np. problemy ze słuchem, gorzej słyszy, albo nie słyszy wcale – powinna móc dany plik odczytać.  

Kompatybilność

Kompatybilność oznacza właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiającą tej stronie, lub aplikacji współpracę z możliwie największą liczbą programów, w tym z narzędziami i programami wspomagającymi osoby niepełnosprawne.

W kontekście zamówień należy zadać sobie pytanie, czy zamieszczoną na stronie internetowej dokumentację przeczytają tzw. czytniki ekranu? Czy ta dokumentacja będzie dostępna cyfrowo?

KURS eNotices2 dostępny na przetargOS.pl! KLIKNIJ w przycisk poniżej i uzyskaj dostęp do PrzetargOS PREMIUM lub skorzystaj z DEDYKOWANEGO KURSU! 👇

Postrzegalność

Postrzegalność definiujemy, jako właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiającą jej odbiór przez użytkownika za pomocą zmysłu słuchu, wzroku lub dotyku.

Co oznacza powyższa definicja? W kontekście zamówień oznacza, że dokumentacja, którą zamieszczamy na stronach internetowych, powinna być dostępna dla odbiorców nie tylko jednym zmysłem. Tak więc zamieszczoną informację powinniśmy być w stanie nie tylko przeczytać, ale także móc ją usłyszeć.  

Zrozumiałość

Zrozumiałość to właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiającą użytkownikowi tych stron i aplikacji zrozumienie treści i sposobu ich prezentacji. 

Co w praktyce oznacza ta definicja? Na ostatnią z definicji warto spojrzeć w zdecydowanie szerszym kontekście w procesie przygotowania dokumentacji przetargowej. Należy pamiętać, by tworzone dokumentacje, które powstają w wyniku działania organizacji, były pisane zrozumiałym dla powszechnego odbiorcy językiem.  

Standardy WCAG

W kontekście dostępności cyfrowej warto jeszcze na koniec wspomnieć o standardach WCAG 2.1. Czym one są? 

WCAG zbiór dokumentów opublikowany przez WAI zawierający zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Wspomniana w zdaniu poprzednim WAI (Web Accessibility Initiative) to inicjatywa mająca na celu zwiększenie szeroko rozumianej dostępności stron www. Oprócz dostępności dla osób niepełnosprawnych WAI walczy o równouprawnienie wszelkich sposobów korzystania z Internetu. Te wypracowane standardy będą bardzo dobrą podpowiedzią dotyczącą tego, w jaki sposób tworzyć dokumenty w np. w Word czy Excel, aby spełniały one wymogi dostępności cyfrowej. 

WIĘCEJ o dostępności cyfrowej dowiesz się z kursu na platformie edukacyjnej dla Zamówień Publicznych – przetargOS! 👇